TanpÃ¥ ngucap Nardi têrús nyandhak karungé Bu Wagiyêm. Disèlèhké ndhuwúr tèngki, têrús bablas. Ninggalké pêlúk sÃng kêmêndhêng. Parjó dhèwèkan manèh....ngalamún.
Parjó kèlingan ucapané Nardi rikÃ¥lÃ¥ nawani rókók. Sêbutan sÃng diucapké kÃ¥ncÃ¥-kÃ¥ncÃ¥ pêngojèk liyané. Pak Guru Parjó, lêngkapé bapak dóktórandús Parjó. Parjó nèk ésúk pancèn guru Ã¥nÃ¥ SMP Ãng désané. Lan nyandhang gêlar sarjana. Sarjana PMP. SÃng sabêndina nêrangké babagan pêmêrintahan marang murÃd-murÃd Ãng sêkolahé, nêrangké babagan pêmêrÃntahan démokrasi kang njunjúng kêadilan, pêmêrÃntahan sÃng adhêdhasar manút amanat pêndêritaan rakyat, pêmêrÃntahan sÃng dilandhêsi ukúm kanggo kabèh kawulané ora mandhang pangkat lan drajad kabèh kênÃ¥ ukúm sÃng pÃ¥dhÃ¥, NêgÃ¥rÃ¥ kang nganút dhémokrasi. Anti KKN lan liyÃ¥ liyané. Sêbutan Pak Guru rikÃ¥lÃ¥ nyambi ngojèk janjané rasané risi, nÃng suwé-suwé sindhirané kÃ¥ncÃ¥-kancané ora dirasakké. Miturút Parjó ngojèk kuwi pêkêrjaan halal lan ora ngrugèkaké liyan.
"Pak guru ki ora nguman umani, rêjêki kanggo kancané sÃng ora duwé gawéan yó... mèlu diarah, lawóng wÃs digaji gêdhé...préi dibayar. Lha kók sêmpat-sêmpaté ngojèk. Ã…pÃ¥ ora isÃn nèk kêtêmu murÃd-murÃd nèng ndalan?" sindhirané kÃ¥ncÃ¥-kÃ¥ncÃ¥ pêngojèk karo guyónan.
"Ora orané..., rêzêki sing ngatúr Gústi Allah..., rêzêki ora mungkÃn klèru!" sémauré Parjó sak kêcêkêlé.
"Wah nèk ngono kuwi kétók guruné..." suarané kåncå-kancané barêng karo pådhå ngguyu barêng.
Pisan manèh Parjó kèlingan limang tahún kêpungkúr. RikÃ¥lÃ¥ isÃh kuliah...rikÃ¥lÃ¥ isÃh sinau. Sêkolah sinambi nggarap sawah sak pathók, dadi burúh lan nyambút gawé sêrabutan sak kêcêkêlé. Kabèh dilakóni kanti sênêng. AmargÃ¥ duwé gêgayuhan lan pêngarêp-arêp, mêngko nèk wÃs nyandhang gêlar sarjana mêsti uripé bakal Ã¥nÃ¥ owah-owahan, dadi wóng sÃng kajèn kéringan dadi pégawai. Alhamdulillah amargÃ¥ têkún anggoné sinau akhiré Parjó lulús sarjana. Tahún pisanan nyoba mèlu ndhaftarké dadi pêgawé nêgri. Awan, ésúk, soré lan bêngi tansah sinau kanggo ngadhêpi mbók mênÃ¥wÃ¥ Ã¥nÃ¥ tèstÃng pênêrimaan pêgawé.
DinÃ¥ kang ditunggu-tunggu têka, dinÃ¥ kanggo ujian masuk dadi PNS. Mangkat tèstÃng kanti gagah sêmangat êmpat lima. Yakin mêsti isÃ¥ nggarap kabèh.... Têrús tèstÃng diwiwiti. Kabèh soal isÃ¥ dijawab kanti bênêr, kari nunggu pêngumuman.... DitÃ¥mpÃ¥, têrús dadi Calón Pégawai Nêgêri Sipil alias CPNS. TanpÃ¥ kélangan dhuwit.... Aku êmóh nèk dadi pêgawai nganggo dhuwit, êmóh yèn KKN.... Lha wóng dhuwÃt kók diwènèhké wóng sugÃh. PÃ¥dhÃ¥ waé ngingóni wóng lémpóh.... Ngono pikiré Parjó.
Sak wisé têlúng minggu dinÃ¥ pêngumuman têkÃ¥, têrús mangkat niliki pêngumuman pênêrimaan CPNS. Diatúraké nomêr-nomêr sÃng ditÃ¥mpÃ¥, nangÃng nomêré Parjó.... blóng.... ora Ã¥nÃ¥. Taún kapÃng loro yÃ¥ hasilé pÃ¥dÃ¥ waé.... Taún kapÃng têlu, papat, limÃ¥.... Sami mawón.... Mupús. RikÃ¥lÃ¥ ngancÃk taún kapÃng pitu idéalismêné mulai luntúr. Sajaké wÃs ngancÃk jaman sak iki kabèh-kabèh kudu nganggo isiné sak alias dhuwit.
"Ééé.... Blaik tênan, arêp dadi pêgawé kók angèlé ora jamak," Parjó grundêlan nèng ngarêpé Drs ParimÃn kÃ¥ncÃ¥ kuliahé rikÃ¥lÃ¥ mampir nèng omahé.
"Kowé gêlêm Ã¥pÃ¥ piyé? Sasi ngarêp Ã¥nÃ¥ pêndhaptaran manèh. NÃng kÃ¥yÃ¥ biasané. Jaman saiki kudu nganggo (ParimÃn nggèsèkké jêmpól karo drijiné). Léwat tanggaku sÃng kêrjÃ¥ nèng kÃ¥nÃ¥ dijamÃn!" sêmauré ParimÃn karo ngangkat jêmpól.
"Têrús pira?" Parjó nyaút kanti cêkak.
"Sak iki pasarané têkan séwidak!"
"Blaik.... Trèmbèlané, lha kók kÃ¥yÃ¥ wóng bakulan, kÃ¥yÃ¥ blantÃk! Kuwi yÃ¥ dhuwÃt kabèh?!" Parjo sêmaúr karo njêgègès.
"Mbúh Jó! Dikandhani kók malah cêngèngèsan," ParimÃn sajak anyêl.
"Têrús carané piyé? Jaminané piyé? Upåmå ora kêtåmpå piyé? Åpå dhuwité iså bali? Êngko gèk ngapusi?" pitakoné Parjó kåyå udan.
"Ora mungkÃn, piyayiné nèk dibayar sak iki ora gêlêm kuwi jênêngé nyókól! Lha wóng aku kaé mbayaré pênuh nèk wÃs kêtÃ¥mpÃ¥, nèk kowé gêlêm ayo njalúk tulúng rÃ¥nÃ¥! Iki dudu KKN lho, lha wóng njalúk tulúng. UmpÃ¥mÃ¥ nganggo dhuwÃt mbayaré kuwi nèk wis kêtampÃ¥... pinÃ¥ngkÃ¥ ucapan têrima kasih alias matúr nuwún!"
"Kuwi alias ya mbayar.... Ya KKN. Lha kélangan dhuwÃt!" Parjó nyaút gunémané ParimÃn.
"Ya! sak karêpmu sÃng ngarani!" ParimÃn rÃ¥dÃ¥ anyêl.
Êmbúh piyé céritané ngêrti-ngêrti Parjó nyarujuki usulé Parimin. Parjó karo ParimÃn sidÃ¥ mêngadakan pêrjanjian tidak têrtulis kathi cathêtan ucapan têrima kasih Rp 60 juta. Ã…ngkÃ¥ sÃng cukúp fantastik kanggoné Parjó. RikÃ¥lÃ¥ Ã¥nÃ¥ pêndhaptaran Parjó ndaptarké manèh sawisé olèh Kartu Pêndaftaran têrús dipotokopi, dititipaké marang tanggané ParimÃn.
Wis têkan titi mangsané, pêmêrÃntah dhaérah nggatèkaké nasibé pÃ¥rÃ¥ guru sÃng wÃs ngabdi suwé. Pênêrimaan PNS diutamakké sÃng pêngabdian lan umuré wÃs akèh, kêrsané Gústi Allah, Parjó mêmênuhi syarat. Parjó ditêtêpaké ditÃ¥mpÃ¥ dadi CPNS. NangÃng ora ngêrti Ã¥pÃ¥ mêrgÃ¥ bantuan Ã¥pÃ¥ mêrgÃ¥ liyané, amargÃ¥ rikÃ¥lÃ¥ kabèh kÃ¥ncÃ¥-kancané sak angkatan ditakóni ora Ã¥nÃ¥ sÃng nganggo dhuwÃt babar blas.
Parjó kêtampa kanthi rÃ¥sÃ¥ sêtêngah-sêtêngah, yÃ¥ sênêng, yÃ¥ susah. Sênêngé mêrgÃ¥ sÃng diidham-idhamaké pitúng tahún wÃs kêcêkêl. NangÃng sÃng ndadèkaké susahé, sak iki kudu nggólèk dhuwÃt sêwidak yutÃ¥. Pêrjanjian wis kêbacút ditèkên. Sawisé rêmbugan karo bojoné, diputusaké nyilÃh dhuwÃt marang tanggané sÃng dódól matêrial, kanthi jaminan sértipikat lêmah warisané. Lan anakan sabên wulan têlúng pêrsèn. Ditambah adól mangsan sawah sak pathók warisan sÃ¥kÃ¥ mÃ¥rÃ¥ tuané suwéné limang tahún.
Nêm tahún lawasé Parjó wÃs rêsmi dadi Pégawai Nêgêri Sipil (PNS), nèk mangkat nganggo PSH nècis. NangÃng nganti saiki, nganti anaké wis loro durúng ngrasakké blanjané, amarga SK pêgawéné dititipaké Ã¥nÃ¥ bank. Jangkané sêpulúh tahún kanggo nutúp utangan rikÃ¥lÃ¥ mlêbu dadi pêgawé lan krédhit pit móntóré.
"Dhúh Gústi tibaké dadi pêgawé nganggo cÃ¥rÃ¥ ngéné iki malah susah, pénak gèk dadi tani biyèn kaé, éntúk sithÃk dipangan sithÃk ora dioyak-oyak utang." Parjó ngunjal ambêgan. Atiné tambah gêtêm-gêtêm rikÃ¥lÃ¥ Ã¥nÃ¥ wartÃ¥ ing surat kabar, sing nêrangaké manÃ¥wÃ¥ Ã¥nÃ¥ oknum PNS nÃ¥mpÃ¥ sógókan ditangkêp polisi amargÃ¥ apús-apús. Barêng ditêlusur tibaké óknum mau sÃng nÃ¥mpÃ¥ dhuwit sêwidak yutÃ¥ sÃ¥kÃ¥ dhèwèké.
"Pak Guru tangi! Ayo aku têrké mulÃh.... Ngalamún waé!" Sartónó pagawé pabrÃk tèkstil ing kutha nggugah lamunané Parjó.
"Éh.... iyÃ¥... iyÃ¥..., lho kók yah méné wÃs mulÃh, Sar?" Parjó gêragapan karo nggolèki srandhalé.
"Anu Pak guru.... Mau ora dha mlêbu nyang pabrÃk. NÃng dha nyang kabupatèn. Dhémo nuntút kênaikan gaji," suarané Sartónó katón sêmangat têrús mlumpat nyang sadhêl.
"Mêngko nèk sÃng dhémo malah dipêcat anakmu tók pakani Ã¥pÃ¥?"
"Êhmmm...." Sartónó ora biså njawab.
::Déning: P Dasihanto FD::